Chương I LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN MÔN BÓNG CHUYỀN.
I. Sơ lược lịch sử:
1. Nguồn gốc:
- Môn bóng chuyền có nguồn gốc từ Mỹ. Hiện nay, trở thành môn phổ biến rộng rãi, được nhiều người tham gia tập luyện và là môn thi đấu chính thức ở Olympic. Ngày nay có hơn 46 triệu người Mỹ chơi bóng chuyền và trên thế giới có khoảng 800 triệu người chơi bóng chuyền ít nhất một lần trong một tuần.
- Theo các nhà sử học vào một ngày mùa thu năm 1895 do thời tiết quá xấu. William Morgan, một giáo viên thuộc hiệp hội cơ đốc giáo ở thành phố Gelok – Massachusets. Đã quyết định kết hợp các yếu tố cơ bản của các môn bóng rổ – bóng chày – quần vợt – bóng ném để cho ra đời một môn thể thao thích hợp cho học sinh lớp kinh doanh của mình, môn này ít va chạm hơn các môn thể thao trên.
- Morgan mượn lưới của môn quần vợt và nâng cao 6 feet 6 inches cao kho
ảng hơn đầu một người có chiều cao trung bình. Với William Morgan trò chơi chuyền bóng qua lưới tương tự như quần vợt cái khác là không dùng vợt mà dùng tay để chuyền, bóng không quá nhỏ mà phải có kích thước lớn.
- Trong lúc chơi thử, những người chơi chủ yếu dùng tay chuyền bóng qua lại trên lưới nên gọi là bóng chuyền. Lúc đầu trò chơi này chưa có luật thi đấu, số người chơi không hạn chế, số lần va chạm bao nhiêu cũng được.
2. Lịch sử phát triển:
- Ngày 7/ 7/ 1896 tại trường Cao đẳng Spring Field trận đấu bóng chuyền lần đầu tiên được tổ chức.
- Năm 1900 một loại bóng đặc biệt được thiết kế cho môn bóng chuyền.
- Năm 1916 ở Philippines hình thức phòng thủ các quả phát và đập bóng bằng cách chắn bóng được giới thiệu.
- Năm 1917 đổi từ 21 sang 15 cho một hiệp.
- Năm 1920 quy tắc mỗi bên chỉ được chạm bóng 3 lần và tấn công từ hàng sau đã được công nhận.
- Năm 1922 giải bóng chuyền YMCA ( Hội Thiên Chúa giáo trẻ tuổi) được tổ chức ở New York với 27 đội tham gia từ 11 tiểu bang gọi là giải vô địch quốc gia đầu tiên ở Mỹ.
- Năm 1928, nhận thấy lịch thi đấu cũng như các điều lệ cho môn bóng chuyền là cần thiết nên hiệp hội bóng chuyền Mỹ được thành lập (viết tắt là USVBA, bây giờ là USA Volleyball).
Outdoor Volleyball on the Sand Was Popular in the Early Years of Volleyball Already.
- Năm 1930, môn bóng chuyền bãi biển hai người lần đầu tiên được hình thành.
- Năm 1934, công nhận các trọng tài bóng chuyền quốc gia.
- Năm 1937, tại một cuộc họp ở Boston, công nhận Hiệp hội bóng chuyền Mỹ là một tổ chức chính thức hợp pháp thuộc chính phủ.
- Năm 1947, liên đoàn bóng chuyền quốc tế (gọi tắt là FIVB) được thành lập tại Paris (Pháp) do ông Paul Libo người Pháp làm chủ tịch.
US soldiers spread volleyball all over the world during
World War I and II.
- Năm 1948, tổ chức các cuộc thi đấu bóng chuyền bãi biển 2 người.
Beach Volleyball in Hawaii 1920's
- Năm 1949, giải vô địch bóng chuyền thế giới tổ chức ở Prague, Czecuoslovakia.
- Năm 1957, bóng chuyền được công nhận là môn thi đấu ở thế vận hội với 16 đội tuyển.
- Năm 1964, môn bóng chuyền được giới thiệu đến Olympics tổ chức ở ToKyo.
- Năm 1965, hiệp hội bóng chuyền bãi biển California được thành lập.
- Năm 1974, giải vô địch bóng chuyền thế giới tổ chức ở Mexico được truyền hình trực tiếp tại Nhật.
- Năm 1975, đội bóng chuyền nữ quốc gia của Mỹ bắt đầu việc tập huấn trọn năm tại Pasadena, Texas (1979 chuyển đến Colorado Spríng; 1980: Coto de Caza và Fountain Valley, CA; 1985: San Diego, CA).
- Năm 1977, đội bóng chuyền nam quốc gia của Mỹ bắt đầu việc tập huấn trọn năm tại Dayton, Ohio (1981: chuyển đến San Diego, CA).
- Năm 1983, hiệp hội bóng chuyền chuyên nghiệp được thành lập (gọi tắt là AVP).
- Năm 1984, đội bóng chuyền Mỹ đạt huy chương đầu tiên tại olympic tổ chức tại Losangeles với đội nam huy chương vàng, nữ huy chương bạc. Cũng tại đây đại hội bóng chuyền thế giới được tiến hành. FIVB bầu tiến sĩ Ruben Acota người Mexico làm chủ tịch.
* Tóm lược quá trình phát triển:
- Ngay sau khi ra đời YMCA (hội Thiên Chúa giáo trẻ tuổi) rất ưa thích môn thể thao này, nó được phát triển mạnh ở Châu Mỹ La tinh. Năm 1900 xuất hiện ở Canada_ 1906 ở Puecto Rico_ 1917 ở Brazil – Urugoay.
- Bóng chuyền xuất hiện ở Châu Á khoảng 1905 – 1908, xuất hiện ở Philipin – Nhật Bản – Trung Quốc theo con đường truyền giáo và thương mại.
- Bóng chuyền vào Châu Au theo quân đội Mỹ, đầu tiên vào Pháp năm 1914; Vào Anh năm 1920; Năm 1921 vào Liên xô – Ba Lan – Tiệp Khắc.
Nguồn: TS. Bùi Huy Châm